Πριν ξεκινήσουμε την περμακουλτούρα, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε κάτι για την ιστορία και τα θεμέλιά της. Η περμακουλτούρα αναπτύχθηκε από τους Αυστραλούς Μπιλ Μόλισον (Bill Mollison) και Ντέιβιντ Χόλμγκρεν (David Holmgren) στη δεκαετία του 70 ως απάντηση στα προβλήματα της μόλυνσης της Γης, του νερού και του αέρα από τη βιομηχανία και τη βιομηχανική γεωργία· της απώλειας των φυτικών και των ζωικών ειδών· της μείωσης των φυσικών και μη-ανανεώσιμων πόρων· και των καταστροφικών οικονομικών συστημάτων.

Ο Μπιλ και ο Ντέιβιντ επανασυνέλεξαν τη σοφία των παλαιότερων: τις γνώσεις και δεξιότητες για τα ζώα, τα φυτά και τα κοινωνικά συστήματα, και σ’ αυτά πρόσθεσαν νέα επιστημονική γνώση. Ετσι γεννήθηκε η περμακουλτούρα. Το αποτέλεσμα ήταν ένας καινούργιος τρόπος να στηριχθεί και να εμπλουτιστεί η ζωή χωρίς να υποβαθμίζεται ούτε το περιβάλλον, ούτε οι κοινωνικές σχέσεις. Αν και πολλά από τα στοιχεία της περμακουλτούρας ήταν γνώριμα, το γενικό διασυνδετικό πλαίσιο ήταν κάτι το καινούργιο, ήταν συναρπαστικό και διαφορετικό.

Σε αντίθεση με τη σύγχρονη επιστήμη, που έχει την τάση να υπερεξειδικεύει, απομονώνοντας το πεδίο της γνώσης σε όλο και μικρότερα ξεχωριστά κομμάτια, η περμακουλτούρα πατάει γερά στην οικολογία, η οποία μελετά συνθετικά τις σχέσεις και την αλληλεξάρτηση των έμβιων όντων με το περιβάλλον τους. Η περμακουλτούρα προσφέρει την κατανόηση πως οι βιολογικές διαδικασίες είναι αλληλένδετες, και ασχολείται κυρίως με τα απτά και χειροπιαστά: φυτά, εδάφη, νερό, ζωικά συστήματα, άγρια ζωή, αναγέννηση δασών, βιοτεχνολογία, γεωργία, δασοκομία, και αρχιτεκτονική. Ασχολείται επίσης και με την κοινωνία στους τομείς της οικονομίας, της πρόσβασης (σε αγαθά και πόρους) και της χρήσης γης, και με τα εισοδήματα που προκύπτουν από τον ηθικό βιοπορισμό.

Πώς βγάζουμε νόημα τώρα από όλα αυτά για να υφάνουμε ένα και μόνο σχέδιο; Τα εργαλεία μας είναι η παρατήρηση, η ανάλυση, και η σύνθεση, ενώ το αποτέλεσμα είναι ένα εφαρμοσμένο σχέδιο για έναν αειφόρο τρόπο ζωής.

Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για την περμακουλτούρα. Ιδού ένας: «Η περμακουλτούρα ασχολείται με τον σχεδιασμό βιώσιμων ανθρώπινων οικισμών μέσα από την οικολογία και την ορθή χωροθέτηση. Είναι μια φιλοσοφία και μια προσέγγιση για τη χρήση της γης που υφαίνει μικροκλίματα, μονοετή και πολυετή φυτά, ζώα, εδάφη, διαχείριση νερού και ανθρώπινων αναγκών σε περίτεχνα αλληλένδετες παραγωγικές κοινότητες» (Bill Mollison και Reny Mia Slay, Introduction to Permaculture).

Και, όπως συνεχίζει ο Μόλισον, «Η περμακουλτούρα είναι… να συνεργάζεσαι με τη φύση αντί να την ανταγωνίζεσαι … κοιτάζουμε τα συστήματα ολιστικά, για όλες τις λειτουργίες τους, αντί για ζητούμε την απόδοση ενός και μοναδικού προϊόντος από αυτά· και επιτρέπουμε στα συστήματα να εκδηλώνουν την ίδια τους την εξέλιξη.»

Τα κύρια χαρακτηριστικά της προσέγγισης της περμακουλτούρας συνοψίζονται ως εξής:
• Είναι η σύνθεση της παραδοσιακής γνώσης με τη μοντέρνα επιστήμη, εφαρμόσιμη τόσο σε αστικό όσο και σε αγροτικό πλαίσιο.
• Συνεργάζεται με τη φύση και χρησιμοποιεί τα φυσικά συστήματα ως μοντέλα για τον σχεδιασμό ενός βιώσιμου περιβάλλοντος το οποίο καλύπτει τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες και τις κοινωνικές και οικονομικές δομές που τις υποστηρίζουν.
• Μας ενθαρρύνει και μας δίνει τη δυνατότητα και την ευκαιρία να γίνουμε συνειδητό μέρος των λύσεων στα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε τοπικά και παγκοσμίως.

Γιατί περμακουλτούρα;

Για μας η περμακουλτούρα μπορεί να είναι η δημιουργική εναλλακτική πρόταση που δεν προσφέρει η κοινωνία μας. Μας ανοίγει την πόρτα σε μια πιο απλή, καλύτερης ποιότητας ζωή. Μας ενδυναμώνει γιατί είναι σαφές ότι «οποιοσδήποτε μπορεί» να το κάνει. Δεν υπάρχουν εμπόδια ούτε ηλικίας, ούτε φύλου, ούτε θρησκείας, ούτε εκπαίδευσης, ούτε κουλτούρας ή πολιτισμού.

Ξεκινάμε με μικρά βήματα, οπότε η κλίμακα και τα κόστη δεν είναι απαγορευτικά, και είτε έχουμε 1 τετραγωνικό μέτρο είτε 1 εκατομμύριο εκτάρια, η περμακουλτούρα θα λειτουργήσει. Η πράξη της στενής συνεργασίας με τη γη και της ανάληψης ευθύνης για το πώς την αντιμετωπίζουμε, μας ανταμείβει όλο και περισσότερο καθώς βρισκόμαστε μπροστά στις θετικές περιβαλλοντικές αλλαγές.

Αν, κατά τη διάρκεια της ζωής μας, κατασκευάσουμε ή μετασκευάσουμε μια απλή, μη-ρυπογόνα κατοικία και καλλιεργούμε τη δική μας τροφή, δημιουργούμε έδαφος και φροντίζουμε τη φυσική βλάστηση, τότε θα έχουμε ζήσει μια πλήρη, δημιουργική και ενδιαφέρουσα ζωή με τεράστια προσωπική ελευθερία, ικανοποίηση και αυτονομία.

Απόσπασμα και εικόνες από το 1ο κεφάλαιο του βιβλίου:
«Οδηγός περμακουλτούρας (permaculture) – σχεδιασμός για την αυτάρκεια και την αυτονομία μας» (συγγραφέας: Rosemary Morrow, μετάφραση: Τίνα Λυμπέρη, επιμέλεια: Έλενα Γκώγκου, εκδόσεις: iwrite, 2015)

Προμηθευτείτε το βιβλίο εδώ
Επόμενες παρουσιάσεις βιβλίου
Επόμενα σεμινάρια περμακουλτούρας

Σχετικά άρθρα και πληροφορίες:
Διαβάστε περισσότερα για την περμακουλτούρα εδώ ή στην κατηγορία Permaculture
Τι είναι η περμακουλτούρα…για μένα (Τίνα Λυμπέρη)